Muszyna – Sabinov: Wzmacniamy wspólne dziedzictwo kulturowe pogranicza Polsko – Słowackiego
Treść
Nazwa projektu / Názov projektu: Muszyna – Sabinov: Wzmacniamy wspólne dziedzictwo kulturowe pogranicza Polsko – Słowackiego / Muszyna – Sabinov: Posilňujeme spoločné kultúrne dedičstvo poľsko-slovenského pohraničia
Nr projektu / Číslo projektu: PLSK.01.01.00-12-0118/17-00
Program / Program: Interreg V-A Polska - Słowacja 2014 – 2020
Źródło współfinansowania / Spolufinancovanie source: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Data zawarcia umowy o dofinansowanie projektu / Dátum dohody o financovaní projektu: 21.08.2019 r.
Partner wiodący / Vedúci partner:
Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna (PL)
ul. Rynek 31, 33-370 Muszyna
www.muszyna.pl
Link do projektu
Partner 1 / Parnter 1:
Mesto Sabinov (SK)
Námestie slobody , 57
08301 Sabinov
www.sabinov.sk
Link do projektu
Opis projektu / Popis projektu:
Projekt miał na celu odnowę i ochronę dziedzictwa kulturowego pogranicza, co pozytywnie oddziaływa na stan zachowania poszczególnych zabytków. W ramach projektu przeprowadzone zostały renowacje ważnych zabytków kultury w Sabinovie i Muszynie, które stanowią potencjał, pozwalający tworzyć i rozbudowywać ofertę turystyczną skierowaną do odwiedzających z Polski i ze Słowacji. Renowacja poszczególnych zabytków w istotny sposób przyczyniła się do wzmocnienia tożsamości kulturowej i społecznej, a także do poprawy warunków i jakości życia mieszkańców tego terenu. W ramach projektu zrealizowano działania, które w wyraźny sposób przyczyniły się do poprawy warunków umożliwiających rozwój turystyki i pozwoliły wyeliminować kilka zidentyfikowanych problemów polsko-słowackiego pogranicza. Jednym z nich był zły stan zabytków kultury. W projekcie przeprowadzono renowację i remont muru obronnego miasta Sabinova oraz odbudowę znacznie uszkodzonej części zamku w Muszynie. Ich zły stan techniczny oraz stopniowa degradacja wymagały dużych prac remontowych, które pozwoliły zapobiec ich dalszemu niszczeniu. Oba te zabytki kultury zostały poddane renowacji zgodnie z zaleceniami odpowiednich urzędów ochrony zabytków. Renowacja opisanych zabytków pozwoliła na wykorzystywanie tych miejsc w celach rekreacyjnych. Projekt zakładał również organizację wspólnych transgranicznych wydarzeń kulturalno-integracyjnych, aby podnieść poziom świadomości na temat dziedzictwa kulturowego. Poprzez wspólne spotkania spopularyzowano dziedzictwo kulturowe polsko-słowackiego pogranicza oraz zwrócono uwagę na jego przesłanie historyczne i rozpropagowanie wśród obecnych pokoleń. Przyczyniły się do tego również wizyty sąsiedzkie dzieci w wieku szkolnym oraz wymiana doświadczeń pomiędzy Jednostkami Straży Pożarnej.
Cieľom projektu je obnova a ochrana kultúrneho dedičstva v pohraničí, čo bude mať pozitívny dopad na zachovalosť jednotlivých pamiatok. V rámci projektu chceme vykonať renováciu dôležitých kultúrnych pamiatok v Sabinove a v Muszyne, ktoré vytvárajú potenciál umožňujúci tvoriť a rozšíriť ponuku cestovného ruchu určenú návštevníkom z Poľska aj zo Slovenska. Renovácia jednotlivých pamiatok podstatne prispeje k posilneniu kultúrnej a spoločenskej identity a tiež k zlepšeniu podmienok a kvality života obyvateľov tohto územia. V rámci projektu budú realizované aktivity, ktoré výrazným sposobom prispejú k zlepšeniu podmienok umožňujúcich rozvoj cestovného ruchu a dovolia odstrániť niekoľko problémov identifikovaných v poľsko-slovenskom pohraničí. Jedným z nich je zlý stav kultúrnych pamiatok. V rámci projektu je naplánovaná renovácia a rekonštrukcia hradieb mesta Sabinova a obnovenie veľmi poškodenej časti hradu v Muszyne. Ich zlý technický stav a postupný rozpad si vyžadujú rozsiahle rekonštrukčné práce, ktoré umožnia predísť ich ďalšiemu zničeniu. Obidve tieto kultúrne pamiatky budú zrenovované v súlade s odporúčaniami príslušných pamiatkových úradov. Obnovenie uvedených pamiatok poskytne možnosť využiť tieto miesta pre rekreačné účely. Projekt predpokladá aj organizovanie spoločných cezhraničných kultúrnych a integračných podujatí majúcich za cieľ zvýšiť.
Wartość całkowita projektu / Celková hodnota: 2 949 590,46 €
Udział partnera / Podiel partnera:
Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna: 2 062 931,95 €
w tym z:
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego / Európsky fond regionálneho rozvoja -
1 753 492,04 (85%)
Wkład własny / Vlastný vklad - 309 439,91 € (15%)
Mesto Sabinov: 829 710,53 €
w tym z:
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego / Európsky fond regionálneho rozvoja -
705 253,94 € (85%)
Środki z budżetu państwa / Prostriedky zo štátneho rozpočtu - 82 971,05 € (10%)
Wkład własny / Vlastný vklad - 41 485,54 € (5%)
Okres realizacji projektu / Obdobie realizácie projektu: 21.08.2019 r.– 30.09.2023 r.
Cele projektu / Ciele projektu:
1. Odnowa i modernizacja dwóch obiektów dziedzictwa Kulturowego. / Obnovenie a modernizácia dvoch objektov kultúrneho dedičstva.
2. Zwiększenie świadomości mieszkańców i turystów o dziedzictwie kultury pogranicza. / Zvýšenie povedomia obyvateľov a turistov o kultúrnom dedičstve v pohraničí.
Działania w projekcie / Aktivity v projekcie:
1. Odnowa i modernizacja 2 obiektów dziedzictwa kulturowego.
/ Obnovenie a modernizácia 2 objektov kultúrneho dedičstva.
Odnowa i modernizacja 2 obiektów dziedzictwa kulturowego była najważniejszym zadaniem określonym w projekcie. Zadanie było realizowane przez wszystkich partnerów projektu. Po stronie partnera słowackiego była to odnowa murów obronnych, rozciągających się w rozległy kompleks przez centrum Sabinova. Zadanie obejmowało renowację wybranych części średniowiecznych ruin, nieistniejących części najbardziej autentycznej zachowanej fortyfikacji miasta, co umożliwiło przeprowadzenie prac konserwatorskich i rekonstrukcję fortyfikacji i częściową rekonstrukcję zachowanych wież.
Po stronie polskiego partnera zadanie polegało na renowacji i rozbudowie ruin średniowiecznego zamku w Muszynie wraz z zagospodarowaniem bezpośredniego otoczenia zamku, przebudowie i renowacji budynku wieży – baszty, budowie miejsca widokowego, sanitariatów wraz z niezbędnymi instalacjami. Zamek zbudowano za panowania Kazimierza Wielkiego. Miał bronić granicy, nadzorować spław i przewóz towarów oraz pełnić rolę komory celnej. Z badań archeologicznych wynika, że pierwszym obiektem wznoszącym się na najwyższym szczycie pasma Koziejówka był drewniany gródek z XI wieku. W XIV wieku gródek został wzmocniony kamieniami i częściowo obmurowany. Zamek powstały ok. 1390 roku na niższym ze szczytów pasma. Główną idea realizacji zadania było uchronienie istotnych zabytków kultury przed degradacją i dewastacją oraz przywrócenie im reprezentacyjnych funkcji, jako symboli miast partnerskich biorących udział w projekcie, a także udostępnienie ich turystom, aby stanowiły pełnowartościowe zabytki kultury.
Obnovenie a modernizácia 2 objektov kultúrneho dedičstva sú najdôležitejšími úlohami určenými v projekte. Úlohy budú realizované všetkými partnermi projektu. Na starne slovenského partnera to bude obnovenie hradieb tiahnucich sa v rozsiahlom komplexe cez centrum Sabinova. Úloha sa týka obnovenia vybraných častí stredovekých zrúcanín, neexistujúcich častí najautentickejšie zachovaného opevnenia mesta, čo umožní vykonať zakonzervovať a zrekonštruovať krutíny a čiastočne zrekonštruovať zachované veže. Hradby sú gotické z 15. storočia a v 16. storočí boli dostavané obranné bašty s vjazdovými bránami na obidvoch stranách námestia. Z opevnení zostali jednotlivé úseky a zvyšky 9 bášt.
Na strane poľského partnera úloha spočíva v obnovení a výstavbe zrúcanín stredovekého hradu v Muszyne s úpravou bezprostredného okolia hradu prestavbe a obnovení budovy veže – bašty, vybudovaní vyhliadky, hygienických zariadení aj potrebnými inštaláciami. Hrad bol postavený za vlády Kazimíra Veľkého. Slúžil na ochranu hraníc, dohliadal na splavovanie a prevážanie tovaru a plnil funkciu colnej komory. Z archeologických výskumov vyplýva, že prvým objektom týčiacim sa na najvyššom vrchu pásma Koziejowek bolo drevené hradisko z 11. storočia. V 14. storočí bolo hradisko spevnené kameňmi a čiastočne vymurované. Hrad vznikol približne v roku 1390 na nižšom vrchole pásma. Hlavnou myšlienkou realizácie úlohy je zachrániť dôležité kultúrne pamiatky pred zničením a devastáciou a vrátiť im reprezentačnú funkciu ako symbolom partnerských miest zúčastňujúcich sa projektu a taktiež sprístupniť ich turistom tak, aby tvorili plnohodnotné kultúrne pamiatky.
2. Wzmacniamy więzi pomiędzy mieszkańcami pogranicza Polsko – Słowackiego.
/ Posilňujeme väzby medzi obyvateľmi poľsko – slovenského pohraničia.
Działania w ramach tego zadania miały na celu zwiększenie świadomości na temat bogatego dziedzictwa kulturowego pogranicza, za pośrednictwem organizacji imprez transgranicznych. Poprzez organizację tych wydarzeń odwiedzający mogli zapoznać się ze zwyczajami i tradycjami, które były ściśle związane z życiem pod murami obronnymi. Pokazy na żywo tradycyjnych rzemiosł zwiększyły świadomość dziedzictwa kulturowego dla ogółu społeczeństwa. W ramach imprez zaprezentowali się: rzemieślnicy, koszykarze, kowale i rzeźbiarze ze Słowacji i Polski. Imprezy tematycznie uzupełniły ofertę dla odwiedzających i turystów w regionie. W ramach imprez odbyły się też rekonstrukcje historyczne oraz występy regionalnych zespołów muzycznych. W ramach tego zadania zostały zrealizowane również działania mające na celu zwiększenie wiedzy i prezentacja terenów pogranicza. W ramach działań promocyjnych partner Słowacki zakupił 2 zewnętrzne e-kioski, które są wykorzystywane jako źródło informacji. Jeden e-kiosk jest specjalnie dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Partnerzy w ramach zadania wydali publikacje książkowe, składane mapy, na których są przedstawione w szerszej perspektywie zabytki pogranicza. Wydarzenia kulturalno-historyczne zwiększyły zainteresowanie i świadomość o dziedzictwie kulturowym i historii oraz w naturalny sposób uzupełniły ofertę turystyczną dla wszystkich odwiedzających. Działania wzmocniły i zwiększyły zainteresowanie dziedzictwem i kulturą tego obszaru.
Cieľom aktivity v rámci tejto úlohy je zvýšiť povedomie o bohatom kultúrnom dedičstve pohraničia prostredníctvom organizovania cezhraničných podujatí. Počas týchto podujatí budú sa môcť návštevníci oboznámiť so zvykmi a tradíciami, ktoré boli úzko späté s životom pod hradbami. Ukážky tradičných remesiel zvýši sa povedomie o kultúrnom dedičstve všeobecne vo verejnosti. V rámci podujatí sa predstavia remeselníci, košikári, kováči a rezbári zo Slovenska a Poľska.
Podujatia tematicky doplnia ponuku pre návštevníkov a turistov v regióne. V rámci podujatí sa budú konať aj historické rekonštrukcie a vystúpia na nich regionálne hudobné skupiny. V rámci tejto úlohy budú realizované aj aktivity zamerané na rozšírenie vedomostí o pohraničných územiach a ich prezentáciu. V rámci propagačných aktivít slovenský partner plánuje kúpiť dva exteriérové e-stánky, ktoré budú využívať všetci ako zdroj informácií. Jeden e-stánok bude prispôsobený pre osoby s telesným postihnutím. Partneri v rámci úlohy vydajú knižné publikácie a skladacie mapy, na ktorých budú znázornené pamiatky v pohraničí v širšej perspektíve. Kultúrno-historické podujatia zvýšia záujem a povedomie o kultúrnom dedičstve a histórii a prirodzeným spôsobom doplnia ponuku cestovného ruchu pre všetkých návštevníkov. Aktivity posilnia a zvýšia záujem o dedičstvo a kultúru v tejto oblasti.
3. Organizacja wspólnych wydarzeń transgranicznych w celu prezentacji dziedzictwa kulturowego.
/ Organizácia spoločných cezhraničných podujatí na prezentáciu kultúrneho dedičstva.
Zadanie polegało na zorganizowaniu przenośnej wystawy fotograficznej o obiektach dziedzictwa kulturowego oraz konferencji na temat zamków pogranicza. Przygotowanie wystawy fotograficznej umożliwiło przedstawienie mieszkańcom pogranicza oraz turystom i kuracjuszom fotografii zabytków i obiektów dziedzictwa kulturowego po obu stronach granicy. Wystawa była dostępna w miejscach publicznych i była zachętą dla grupy docelowej projektu do odwiedzenia prezentowanych miejsc m.in. murów miejskich w Sabinowie oraz zamku w Muszynie. Wystawa była prezentowana w Muszynie oraz w Sabinovie. Konferencja o zamkach i fortyfikacjach pogranicza została zorganizowana u każdego z partnerów. Pozwoliło to na zapoznanie się partnerów po obu stronach granicy z ważnymi obiektami dziedzictwa kulturowego. Na obszarze transgranicznym Regionu Nowosądeckiego i Preszowskiego znajduje się kilka wspaniałych obiektów fortyfikacyjnych i założeń zamkowych. Zamki w Muszynie i Rytrze po stronie polskiej oraz mury miejskie w Sabinowie, Zamek w Kamienicy i Zamek w Plavcu po stronie słowackiej. Na konferencję zostali zaproszeni wykładowcy i archeolodzy, jak również przedstawiciele miast i gmin, na których obszarze znajdują się zamki i fortyfikacje.
Úloha spočíva v usporiadaní prenosnej výstavy fotografií o objektoch kultúrneho dedičstva a konferencií o hradoch v pohraničí. Príprava fotografickej výstavy umožní ukázať obyvateľom pohraničia a turistom i kúpeľným hosťom fotografie pamiatok a objektov kultúrneho dedičstva na obidvoch stranách hranice. Výstava bude dostupná na verejných miestach a bude lákadlom pre cieľovú skupinu projektu aby navštívili prezentované miesta, napr. mestských hradieb v Sabinove a hradu v Muszyne. Výstava bude prezentovaná v Muszyne a v Sabinove. Konferencia o hradoch a opevneniach pohraničia bude zorganizovaná u každého z partnerov. Umožní to spoznať sa s partnerom na obidvoch stranách hranice s dôležitými objektmi kultúrneho dedičstvo. V cezhraničnej oblasti Nowosadeckého regiónu a Prešovského sa nachádza niekoľko nádherných pevnostných objektov a hradných komplexov. Hrady v Muszyne a v Rytre na poľskej strane a mestské hradby v Sabinove, hrad v Kamenici a hrad v Plavči na slovenskej strane. Na konferencie budú pozvaní prednášatelia a archeológovia ako aj predstavitelia miest a obcí, na území ktorých sa nachádzajú hrady a opevnenia.
4. Transgraniczne wizyty sąsiedzkie Jednostek Straży Pożarnej oraz dzieci w wieku szkolnym.
/ Cezhraničné susedské návštevy útvarov požiarnej stráže a detí v školskom veku.
Celem zadania były bezpośrednie spotkania i współpraca transgraniczna pomiędzy Jednostkami Straży Pożarnej oraz uczniami szkół podstawowych. Wizyta sąsiedzka dzieci w wieku szkolnym została zorganizowana w celu poznania kolegów po drugiej stronie granicy i zapoznania się z obiektami wspólnego dziedzictwa kulturowego. Dzieci wyjechały na jednodniową wycieczkę, na której odwiedziły najważniejsze zabytki i spotkały się z rówieśnikami. Dzieci mogły nawiązać przyjaźnie i kontynuować znajomości dzięki następnym spotkaniom i aplikacjom internetowym. Zrealizowano dwa spotkania – wyjazd z Muszyny do Sabinova oraz z Sabinova do Muszyny. Wymiana doświadczeń pomiędzy Jednostkami Straży Pożarnej polegała na organizacji dwóch jednodniowych warsztatów dotyczących procedur związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego przed powodzią i pożarem. Dzięki spotkaniom zorganizowanym u każdego z partnerów projektu nawiązana została współpraca pomiędzy jednostkami odpowiedzialnymi za działania w sytuacjach kryzysowych. Zostaly opracowane wspólne wytyczne dotyczące ochrony dziedzictwa kulturowego.
Cieľom úlohy sú priame stretnutia a cezhraničná spolupráca medzi jednotkami požiarnej stráže a žiakmi základných škôl. Susedská návšteva detí v školskom veku bude organizovaná so zámerom spoznávať priateľov na druhej strane hranice a poznať objekty spoločného kultúrneho dedičstva. Deti vycestujú na jednodňový výlet, počas ktorého navštívia najdôležitejšie pamiatky a stretnú sa s rovesníkmi. Takéto stretnutie zaháji spoluprácu medzi školami v partnerských mestách. Deti budú môcť si vytvárať priateľstvá a v známostiach pokračovať vďaka nasledujúcim stretnutiam a internetovým aplikáciám. Naplánované sú dve stretnutia – výlet z Muszyny do Sabinova a zo Sabinova do Muszyny. Výmena skúseností medzi jednotkami požiarnej stráže bude spočívať v organizovaní dvoch jednodňových tvorivých dielní týkajúcich sa postupov spojených s ochranou kultúrneho dedičstva pred povodňou a požiarom. Vďaka stretnutiam organizovaným každým z partnerov projektu bude nadviazaná spolupráca medzi útvarmi zodpovednými za opatrenia v krízových situáciách. Budú vypracované spoločné smernice pre ochranu kultúrneho dedičstva.
5. Powiązanie promocji projektu z zadaniami merytorycznymi i celami projektu.
/ Prepojenie propagačných aktivít projektu s vecnými úlohami a cieľmi projektu.
Zadanie zawierało obowiązkową promocję projektu. Pozostałe działania promocyjne zostały zawarte w działaniach merytorycznych. Wszystkie realizowane przez beneficjenta działania komunikacyjne zawierały informację o otrzymaniu wsparcia poprzez zamieszczenie zintegrowanego logotypu programu Interreg Polska-Słowacja w materiałach informacyjnych i promujących projekt. Partnerzy zamieścili na swoich stronach internetowych krótki opisu projektu – przedstawiając jego cele i osiągnięcia oraz podkreślając, że otrzymał wsparcie finansowe Unii Europejskiej. Działania, materiały informacyjne i promocyjne oraz dokumenty związane z realizacją projektu zostały odpowiednio oznakowane. Wykonano tablice informacyjne i pamiątkowe. Partnerzy zorganizowali konferencje rozpoczynającą i kończącą projekt.
Úloha obsahuje povinnú propagáciu projektu. ostatné propagačné aktivity sú obsiahnuté v praktických činnostiach. Všetky komunikačné aktivity realizované beneficientom budú obsahovať informácie o získaní podpory formou umiestnenia integrovaného loga programu Interreg Poľsko – Slovensko v informačných materiáloch propagujúcich projekt. Partneri umiestnia na svojich internetových stránkach krátky popis projektu, kde predstavia jeho ciele a úspechy a zvýraznia, že dostal finančnú podporu od Európskej únie. Aktivity, informačné a propagačné materiály ako aj dokumenty spojené s realizáciou projektu budú vhodne označené. Vyrobené budú informačné a pamätné tabule. Partneri usporiadajú konferencie, ktoré budú zahajovať a končiť projekt.
Status projektu / stav práce: zakończony / dokončené