W związku z nowelizacją ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od 2023 roku raz na dwa lata na podstawie art. 6 ust. 5a i 5aa w/w ustawy stosownej kontroli muszą być poddane wszystkie nieruchomości wyposażone w bezodpływowe zbiorniki (tzw. szamba) i przydomowe oczyszczalnie ścieków. Zmiany w przepisach prawnych, w tym obowiązek nałożony na gminy przeprowadzania w/w. kontroli mają doprowadzić do poprawy w zakresie przestrzegania terminów opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych.

W celu realizacji tego obowiązku został opracowany plan kontroli. Właściciele nieruchomości posiadający zbiorniki bezodpływowe i przydomowe oczyszczalnie ścieków powinni dopilnować, czy posiadają stosowne umowy na odbiór nieczystości ciekłych. Ponadto zgodnie z ustawą właściciele takich instalacji zobowiązani są udokumentować realizację umowy, to jest cykliczne opróżnianie zbiornika bezodpływowego lub osadnika z przydomowej oczyszczalni ścieków. W przypadku istotnych rozbieżności w ilości odebranych nieczystości ciekłych z okresu ostatnich 12 m-cy ze zbiornika bezodpływowego w stosunku do ilości zużytej wody i/lub ilości zamieszkałych osób właściciel nieruchomości może zostać zobowiązany do okazania aktualnego protokołu szczelności zbiornika.

Sposób realizacji kontroli:

1. Kontrolę prowadzić będą upoważnieni pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna.
2. Brak jest ustawowego obowiązku zawiadomienia o planowanej kontroli, pomimo to w miarę możliwości nastąpi takie zawiadomienie właściciela lub zarządcy nieruchomości o zaplanowanej kontroli. Zawiadomienie umieszczane będzie w skrzynkach pocztowych a w przypadku ich braku pozostawione będzie w widocznym miejscu kontrolowanej nieruchomości. Zawarty w zawiadomieniu termin 7 dni od daty jego pozostawienia, powinien umożliwić przygotowanie się właściciela lub zarządcy do kontroli tj. zgromadzenie wymaganej dokumentacji:
   1. aktualnych umów na pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości nieczystości ciekłych;
   2. dowodów uiszczania opłat za opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków;
   3. protokołów z prób szczelności zbiorników bezodpływowych i osadników przydomowych oczyszczalni ścieków.
3. W przypadku istotnych rozbieżności w ilości odebranych nieczystości ciekłych z okresu ostatnich 12 m-cy ze zbiornika bezodpływowego w stosunku do ilości zużytej wody i/lub ilości zamieszkałych osób właściciel nieruchomości może zostać zobowiązany do okazania aktualnego protokołu szczelności zbiornika. Przy jego braku zostanie wyznaczony termin na wykonanie tego obowiązku. Po tym terminie, jeśli taka kontrola szczelności nie zostanie wykonana organ kontrolujący powiadomi Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
4. Kontrola realizowana będzie bezpośrednio na terenie nieruchomości w obecności właściciela lub zarządcy nieruchomości.
5. W przypadku posiadania przez właściciela lub zarządcę nieruchomości kompletu wymaganych dokumentów mogą one zostać dostarczone do organu kontrolującego w formie papierowej bezpośrednio. W trakcie trwania kontroli właściciel lub zarządca nieruchomości będzie miał możliwość dostarczenia brakujących dokumentów po wcześniejszym uzgodnieniu takiej potrzeby z kontrolującym.
6. Po zakończeniu czynności, kontrolujący sporządzi protokół z kontroli, który zostanie dostarczony właścicielowi lub zarządcy kontrolowanej nieruchomości.   

Podstawy prawne:

Art. 6 ust. 1 5a i 5aa i 9u ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

Art.  6.  [Sposób wykonania obowiązku utrzymania czystości i porządku. Opłaty za odbiór odpadów komunalnych].

1. Właściciele nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych, oraz właściciele nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, wykonując obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 3b, są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez:

1. gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych lub osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych lub,
2. gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2.

- przez okazanie takich umów i dowodów uiszczania opłat za te usługi.

5a. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta kontroluje:

       1)  posiadanie umów, o których mowa w ust. 1;

       2)  z godność postanowień umów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, z wymaganiami    określonymi w regulaminie oraz ze sposobem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1;

       3)  dowody uiszczania opłat za usługi, o których mowa w ust. 1, lub inny sposób udokumentowania wykonania obowiązków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3b.

5aa. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany prowadzić kontrolę, o której mowa w ust. 5a, co najmniej raz na dwa lata zgodnie z planem kontroli, określającym co najmniej wykaz podmiotów podlegających kontroli w okresie kontrolowanym.

5ab. Do kontroli, o której mowa w ust. 5a, stosuje się przepisy art. 379 i art. 380 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 i 2687 oraz z 2023 r. poz. 877).

Art.  9u.  [Podmioty sprawujące kontrolę].

1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ustawy.

Art. 379 ust. 1, 2 i 3 oraz art. 380 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska.

Art.  379.  [Kontrola przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska].

1. Minister właściwy do spraw klimatu, marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
2. Do wykonywania funkcji kontrolnych:
   1) minister właściwy do spraw klimatu może upoważnić pracowników obsługującego go urzędu;
   2) marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta mogą upoważnić pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
3. Kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:

1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostały teren;

2) przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;

3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;

4) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.

1. Kierownik kontrolowanego podmiotu oraz kontrolowana osoba fizyczna obowiązani są umożliwić przeprowadzanie kontroli, a w szczególności dokonanie czynności, o których mowa w ust. 3.

Art.  380.  [Protokół czynności kontrolnych].

1. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej.
2. Protokół podpisują kontrolujący oraz kierownik kontrolowanego podmiotu lub kontrolowana osoba fizyczna, którzy mogą wnieść do protokołu zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem.
3. W razie odmowy podpisania protokołu przez kierownika kontrolowanego podmiotu lub kontrolowaną osobę fizyczną kontrolujący umieszcza o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu może, w terminie 7 dni, przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, staroście, marszałkowi województwa lub ministrowi właściwemu do spraw klimatu.

Art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 07 lipca 1994 - Prawo budowlane zobowiązuje właściciela lub zarządcę nieruchomości do kontroli w trakcie użytkowania raz w roku instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska. (taką instalacją jest zbiornik bezodpływowy i przydomowa oczyszczalnia ścieków).

Przepisy karne:

Art. 342 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.

Art.  342  [Naruszenie obowiązku zgłoszenia instalacji nie wymagającej uzyskania zezwolenia lub jej niezgodnego eksploatowania].

1. Kto, będąc obowiązany na podstawie art. 152 do zgłoszenia informacji dotyczących eksploatacji instalacji (przydomowa oczyszczalnia ścieków) , nie spełnia tych obowiązków lub eksploatuje instalację niezgodnie ze złożoną informacją, podlega karze grzywny.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1510).

§ 2 ust. 1. Zgłoszenia z uwagi na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wymagają oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m³ na dobę, wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramach zwykłego korzystania z wód.

Art. 225 § 1 kodeksu karnego.

Art.  225.  [Udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska i inspekcji pracy].

§ 1.  Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.